zaterdag 16 februari 2013

De treinramp in Groenendaal in 1889

Oude papieren van de Rommelmarkt te Mechelen, Nekkerhal op zondag 10 februari 2013
Een jaargang van de Patriote Illustré van 1889, mooi ingebonden.

La Patriote Illustré   Groenendaal -" De groote  treinramp"




Als wij 's zondags naar de familie in Hoeilaart reden met onze Opel Olympia 1951 passeerden wij via de Quatre Bras, waar het Zoniënwoud nog weinig aangetast was,  het fameuze Leonardkruispunt, een plaatsnaam die ik pas veel later via de radio en de files heb leren kennen. Het was een primitief kruispunt, waar het wel levensgevaarlijk om te kruisen was.  Er stond een gele "pinker" en het gebeurde dat vader een van ons liet uitstappen om te kijken of er geen auto's aankwamen, omdat er al heel wat dodelijke ongevallen plaats gegrepen hadden. Wij noemden het kruispunt ook "de pinker" en vader was er bang voor.



 Leonardkruispunt




Eenmaal dit duivels punt voorbij draaiden wij een kilometer of vijf verder linksaf en dan reden wij naar  het centrum van Hoeilaart. Nu kan dat niet meer vanwege de middenberm, en ben je wel verplicht door te rijden tot Groenendaal en daar om te keren. ofwel via Groenendaal door te rijden.  .
Toch  gebeurdehet ook wel eens dat wij nog verder doorreden, tot aan het viaduct van Groenendaal.

Als wij voor het viaduct links afsloegen passeerden wij het liefelijke stationnetje van Groenendaal en kwamen via de vijvers in het centrum van Hoeilaart. De familie woonde in de Paul-Malustraat (tevoren Molenstraat) nummer 3.

Ik heb nooit vermoed dat hier, net  voorbij het station, tussen Engelse Brug en het Vlaanderveld de zwaarste treinramp in België tot dan toe, op 3 februari 1889, had plaats gevonden. Het stationnetje bestond toen nog niet. (De pijl wijst naar de brug over de spoorweg op de Engelse baan.)




 De exprestrein Brussel-Jemelle ontspoorde in volle snelheid op het grondgebied van Hoeilaart. De locomotief met 9 rijtuigen ramde de linkerpijler van de stenen brug, waardoor deze instortte. . Vijf wagons ontspoorden en drongen in elkaar. De eerste twee werden uit elkaar gereten. De stoom die uit de gescheurde stoomketel ontsnapte,  veroorzaakte ernstige brandwonden bij de slachtoffers. .
 Zij kostte het leven aan 12 reizigers en 2 spoorwegbedienden. Er waren 30 erg en 12 min erg gekwetsten. Verscheidene gekwetsten zijn later aan hun verwondingen bezweken. Volgens andere berichten overleefden 60 personen de treinramp niet, maar dit lijkt me wel wat overdrevevn. .

Volgens deze bron had de ramp twee kilometer dichter bij Brussel plaats, bij de brug van Groenendaal waar het verkeer onderdoor rijdt. Confirmatie altijd welkom. (Bron : internet)


Nieuwe gegevens : Franki Olieu heeft een nieuwe reactie op je bericht "treinramp 1889"achtergelaten: 

Hallo,een paar feiten in het bericht zijn niet correct.De ramp gebeurde op zondag 3 februari 1889 ipv 8 februari.Ook de locatie is niet juist.Het oude station van Groenendaal bevond zich in 1889 een paar honderd meter ten westen van het station dat in 1894 werd ontworpen en gebouwd.De expresstrein die pas in Ottignies een eerste keer moest stoppen , versnelde na het passeren van dit station op een plaats waar er een paar dagen voordien aan de sporen was gewerkt.De locomotief ontspoorde en sloeg te pletter tegen de linkerpijler van de viaduct.Over deze viaduct liep in 1889 de Rue Mont-Saint-Jean.Op dit kruispunt loopt de RO nu onder de spoorweg.Dichtbij eindigt de Groenendaalsesteenweg langs waar een aantal slachtoffers naar het Godshuis van Hoeilaart werden overgebracht.

Hartelijk dank voor deze correctie. 



Pas in de uitgave van 17 februari 1889 verscheen op het kaft van "Le Patriote Illustré, deze tekening en onderstaande tekst., alsook onderstaande reproductie.




foto

Bron : Internet Toerisme Hoeilaart
            Seniorennet
             Patriote Illustré  1889 10 februari 1889 nr 6
                                               17 februari 1889
De scans uit Le Patriote Illustré zijn rechtstreeks genomen van het originele tijdschrift uit mijn verzameling. Willy P. Vounckx De bovenste foto is een familiefoto met Marie Jeanne Schievers echtg. Vounckx, uit de jaren 50.

4 opmerkingen:

  1. Hallo,een paar feiten in het bericht zijn niet correct.De ramp gebeurde op zondag 3 februari 1889 ipv 8 februari.Ook de locatie is niet juist.Het oude station van Groenendaal bevond zich in 1889 een paar honderd meter ten westen van het station dat in 1894 werd ontworpen en gebouwd.De expresstrein die pas in Ottignies een eerste keer moest stoppen , versnelde na het passeren van dit station op een plaats waar er een paar dagen voordien aan de sporen was gewerkt.De locomotief ontspoorde en sloeg te pletter tegen de linkerpijler van de viaduct.Over deze viaduct liep in 1889 de Rue Mont-Saint-Jean.Op dit kruispunt loopt de RO nu onder de spoorweg.Dichtbij eindigt de Groenendaalsesteenweg langs waar een aantal slachtoffers naar het Godshuis van Hoeilaart werden overgebracht.


    BeantwoordenVerwijderen
  2. Bedankt voor de correctie en aanvulling.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Erik Plastria Willy bedankt maar toch even een rechtzetting : deze correctie insinueert dat het ongeluk plaats vond op de plek waar de huidige treinbrug over de ring loopt de vroegere rue Mont St Jean. Dit was niet het geval en wel omwille van volgende reden : de trein liep boven de rue Mont St Jean op die plaats waar ze deze baan kruiste net zoals vandaag OVER de Brusselse ring OP een brug http://hoeilaart.weleer.be/?n=2762 en ze kan dus zeker op deze plek niet tegen een brugpijler gebotst zijn. Verder is het op die plek vrij vlak en steekt de spoorbaan boven de weg uit zo rijdt ook aan de Ildefonse Vandammestraat de trein nog steeds boven de baan http://hoeilaart.weleer.be/?n=2574. Het is pas vanaf die plek dat de sporen zich dieper in het landschap boren en dat er een hoogteverschil ontstaat waardoor er bermen ontstaan van meer dan 15m hoog. Er is wel degelijk sprake in de kranten van toen dat de gekwetsten langs de hoge bermen omhoog moesten worden gedragen en dat hoogteverschil begint na de kruising met de Ildefonse Vandammestraat na zo een kleine 100-200m. Na de kruising in de diepte met Vlaanderveld stijgt de trein opnieuw boven het landschap en komt hij aan de brug van terdelle boven de baan uit.http://hoeilaart.weleer.be/?n=2838.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Erik Plastria Om nog even op mijn opmerking van hierboven door te gaan is het zo dat de brug aan de Engelse laan de enige ijzeren brug was tussen Groenendaal en het station van Bakenbos en wel omwille van de reden dat de trein hier tegen botste in 1889. Op deze postkaart op Hoeilaart Weleer rond 1914 getrokken http://hoeilaart.weleer.be/?n=2692 vanuit het station van Terdelle richting Groenendaal zie je de stenen brug van Vlaanderveld en iets verder (als je inzoomt) zie je de ijzeren brug aan de Engelse laan. Ook aan het Nilleveld was er de typische stenen brug (afgebroken in 99 zie bijgevoegde foto) De vernielde brug werd na het ongeval vervangen door een metalen brug van Engelse makelij en ze werd daarom in de volksmond de Engelse brug of IJzerbrugge genoemd. De straat Engelse straat heeft echter niets te maken met de makelij van de brug aangezien men de naam Engelse straat reeds terug vindt bij het begin van de 19e eeuw.

    BeantwoordenVerwijderen